De Leidraad instellen externe commissies biedt handvatten voor het instellen van advies-/onderzoekscommissies die niet onder de Kaderwet adviescolleges vallen. In de leidraad is informatie terug te vinden over onder meer de samenstelling van externe commissies, de vergoedingen voor voorzitters en leden en de werkwijzen van commissies.
Deze leidraad is in 2024 herzien en vormt een actualisatie van de leidraad voor het instellen van externe commissies uit 2018. Een belangrijke reden voor deze herziening is de wens vanuit de Tweede Kamer om meer aandacht te besteden aan goede normen voor onderzoek dat de overheid naar zichzelf laat uitvoeren. Ook is er bij deze actualisatie meer rekening gehouden met een diverse samenstelling van commissies, naar aanleiding van het rapport Diversiteit in vaste adviescolleges van de regering van de Algemene Rekenkamer.
Let op:
Op pagina 29 van de Leidraad instellen externe commissies wordt aangegeven dat de Wet open overheid (Woo) niet van toepassing is op externe adviescommissies. Dit is echter niet altijd het geval. De Woo is wel degelijk van toepassing wanneer de externe commissie door de regering of een minister is ingesteld op basis van een publiekrechtelijke grondslag en daardoor zowel een onderdeel van de Staat als een bestuursorgaan in de zin van artikel 1:1, eerste lid, onderdeel a, Algemene wet bestuursrecht (Awb) vormt. Ook als een commissie niet is ingesteld volgens de bepalingen in de Kaderwet adviescolleges, kan de commissie nog steeds een onderdeel uitmaken van de Staat en een bestuursorgaan zijn, wat betekent dat de Woo (en tevens de Archiefwet) op de betreffende commissie van toepassing is. Bij de eerstvolgende herziening van de leidraad zal dit onderdeel worden aangepast.