In uiteenlopende gevallen heeft de wetgever aan gemeenten opgelegd om taken gezamenlijk uit te voeren. Voorbeelden van opgelegde en semi-verplichte samenwerking hebben betrekking op publieke gezondheid, arbeidsmarkt en energietransitie. Bij veel bestuurders en beleidsmakers bestaat de aanname dat bepaalde taken effectiever en efficiënter uitgevoerd kunnen worden wanneer gemeenten dat gezamenlijk doen. Deze aanname is voor opgelegde en semi-verplichte samenwerkingsverbanden nog maar weinig wetenschappelijk onderzocht. Wel bestaat er veel kennis over factoren die bijdragen aan de effectiviteit en doelmatigheid van vrijwillige samenwerkingsverbanden, al kenmerkt die literatuur zich door een grote geografische spreiding en fragmentatie over beleidsdomeinen. De wetenschappelijke en praktijkgerichte kennis over de factoren die bijdragen aan de effectiviteit en doelmatigheid van opgelegde en semi-verplichte samenwerkingsverbanden is daarmee beperkt.