Gemeentelijke herindeling
Nederland heeft al lange tijd te maken met samenvoegingen of splitsingen van gemeenten. Rond 1900 waren er in Nederland nog ruim 1100 gemeenten. In 2023 heeft Nederland nog 342 gemeenten. Bij een gemeentelijke herindeling worden de betrokken gemeenten opgeheven en een nieuwe gemeente ingesteld, dit heet een reguliere samenvoeging. Ook kan het voorkomen dat ten minste één gemeente niet wordt opgeheven en de andere betrokken gemeente(n) daaraan worden toegevoegd. Dat heet een lichte variant van samenvoeging.
Het uitgangspunt is dat herindelingen bij voorkeur van onderop tot stand komen. Dat betekent dat gemeenten zelf besluiten tot een herindeling. In bijzondere gevallen neemt de provincie de eerste stap. Bijvoorbeeld als de bestuurskracht van een gemeente zo verzwakt is dat de gemeente haar taken niet meer kan uitvoeren. In de Wet algemene regels herindeling (Wet arhi) staan de regels om te komen tot een gemeentelijke herindeling. In het Beleidskader gemeentelijke herindeling staan de richtlijnen waaraan het kabinet voorstellen voor herindeling beoordeelt en toetst.