Organisatie van de uitvoerende taken

Uitvoering van beleid vindt zoveel mogelijk plaats onder volledige ministeriële verantwoordelijkheid. Daarom worden uitvoerende taken in beginsel uitgevoerd door onderdelen van ministeries.

Uitvoering door directoraat-generaal of directie

Binnen een ministerie kan een zeer grote uitvoeringsorganisatie de status van een directoraat-generaal hebben. Voorbeelden zijn de Belastingdienst en Rijkswaterstaat. Zo’n directoraat-generaal staat op hetzelfde niveau als de overige directeuren-generaal (en de inspecteur-generaal).

Een directoraat-generaal uitvoering voert overheidstaken uit met een zeer grote complexiteit, kent zwaar extern overleg en een structureel politiek en maatschappelijk afbreukrisico. De criteria van instelling staan in het Kader topstructuur en topfuncties Rijk. Onder een directoraat-generaal uitvoering ressorteren directies die zijn belast met onderdelen van de taak van het directoraat-generaal of die deze ondersteunen. Een directoraat-generaal met uitvoeringstaken kan de vorm hebben van een agentschap. Maar dit hoeft niet: zo is de Belastingdienst geen agentschap.

Bij minder complexe taken, minder overleg of minder politiek afbreukrisico wordt een (hoofd)directie met uitvoering belast. Een voorbeeld van zo’n organisatie is de Dienst Justitiële Instellingen (DJI).

Agentschappen voor uitvoering

Onder voorwaarden kunnen voor de uitvoering, toezicht en de bedrijfsvoering agentschappen in het leven worden geroepen. Een agentschap is een dienstonderdeel van een ministerie met een bijzondere positie. Het parlement kan de uitvoering van het overheidsbeleid door een agentschap volledig controleren.

Een agentschap beschikt in vergelijking met een ‘normaal’ dienstonderdeel over een aantal bijzondere kenmerken. De belangrijkste:

  • een eigen beheersregime;
  • een resultaatgericht besturingsmodel met de rollen van eigenaar, opdrachtgever en opdrachtnemer.

Dit is uitgewerkt in de regeling Agentschappen.

Veel zbo's in de uitvoering

In de sfeer van de uitvoering treffen we naast dienstonderdelen ook veel zelfstandige bestuursorganen aan, zoals het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Informatie over zelfstandige bestuursorganen vindt u op de pagina over zelfstandige bestuursorganen.